تجربه ناکام خارجی‌ها در ساخت مسکن انبوه در ایران / ساخت سالانه یک میلیون مسکن به دست چینی‌ها شدنی است؟
نشان تجارت - طرح ساخت مسکن ملی در ابعاد سالانه یک میلیون خانه قرار است در دولت ابراهیم رئیسی اجرا شود، این پروژه یکی از وعده‌های انتخاباتی رئیسی بود و البته منتقدان بسیاری داشت که اساسا امکان اجرای این پروژه را زیر سوال بردند. حالا عضو کمیسیون عمران مجلس خبر داده برای ساخت مسکن با انبوه سازان و شرکت‌های چینی وارد مذاکره شده‌اند. چه اتفاقی در بازار مسکن قرار است بیفتد؟
عضو کمیسیون عمران ضمن بیان جزئیات نحوه محاسبه اقساط وام طرح جهش تولید مسکن از مذاکره با چینی‌ها برای ساخت مسکن خبر داده است. خبرعجیبی که روز گذشته بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی داشت. اقبال شاکری گفته: «وزارت راه و شهرسازی با چهار تا پنج سازنده بزرگ کار را شروع می‌کند و این سازندگان نیز از انبوه‌سازان و شرکت‌های کوچک‌تر برای ساخت واحد‌ها استفاده خواهند کرد. این موضوع اگرچه می‌تواند انتقاد سازندگان داخلی را به همراه داشته باشد، اما در صورت بهبود سرعت و فناوری ساخت مسکن مطابق استاندارد‌های روز دنیا، می‌تواند تحولی در سرعت و کیفیت ساخت مسکن کشور به وجود بیاورد.»
مذاکره با انبوه سازان چین برای ساخت مسکن در ایران در ادامه طرح مسکن ملی است که در دولت حسن روحانی مطرح شد و در دولت ابراهیم رئیسی ماموریت انجام و اجرای این طرح به رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی سپرده شد. براساس این طرح قرار است یک میلیون مسکن سالانه ساخته شود این درحالی است که تاکنون به طور میانگین سالانه پروانه ساخت ۲۷۰ هزار واحد مسکونی به ثبت می‌رسیده است. یعنی در صورت اجرایی شدن طرح مسکن ملی ساخت مسکن در ایران سه برابر بیشتر از میزان فعلی خواهد شد. توجیه دولت رئیسی برای این برنامه این است که می‌خواهند بازار مسکن را از رکود و گرانی نجات دهند و مردم را خانه‌دار کنند. هرچند درباره کارآمدی این طرح بحث زیاد است و بسیاری از کارشناسان معتقدند مشکل رکود تورمی مسکن نه کمبود خانه بلکه آشفتگی اقتصاد کلان کشور و خانه‌های خالی و سوداگری در این بازار است، اما دولت رئیسی عزم جدی برای اجرای این طرح دارد.
در این میان، حالا خبر از مذاکره با انبوه سازان چینی آمده است. به نظر می‌رسد به جز روابط سیاسی بین ایران و چین، عامل دیگری که در این تصمیم دولت رئیسی تاثیرگذار بوده: شهرت چین در سرعت ساختن مسکن.
اخبار مختلفی در این باره تاکنون منتشر شده و همین چند وقت پیش ساخت یک ساختمان ده طبقه در یک شبانه روز توسط چینی‌ها بسیار خبرساز شد. به گزارش CNN یک شرکت چینی موفق شده کار ساخت و احداث این ساختمان را در مدت زمان ۲۸ ساعت و ۴۵ دقیقه به اتمام برساند. برای بسیاری این پرسش مطرح شده بود که راز سرعت شگفت انگیز سریع ساخت این ساختمان چه بوده؟
این فناوری، سیستم‌های ساختمانی از قبل آماده شده پیشرفته‌ای است که در آن ساختمان با استفاده از مونتاژ واحد‌های مدولار کوچک کامل که در کارخانه ساخته شده‌اند ساخته می‌شود. سپس این واحد‌های پیش ساخته در ابعاد یک کانتینر به محل ساختمان منتقل، روی هم سوار شده و پیچ می‌شوند. در مرحله آخر به این ساختمان کاملا آماده اتصالات برق، آب اضافه می‌شود.
چین مشکل کمبود مسکن در ایران را حل می‌کند؟
حالا همین فناوری دقیقا گره ماجرای ساخت مسکن ملی ایرانی توسط چینی هاست. بیت الله ستاریان کارشناس مسکن در گفتگو با رویداد۲۴ با اشاره به تجربه‌های سرمایه گذاری خارجی در بخش مسکن ایران می‌گوید: «تجربیاتی در این زمینه از قبل زیاد داشتیم که دولت شرکت‌های خارجی را برای سرمایه گذاری در بخش مسکن دعوت کند. در دولت محمود احمدی نژاد از شرکت‌های ترکیه‌ای و همچنین چین برای سرمایه‌گذاری در بخش مسکن دعوت شده اما هیچ کدام به نتیجه نرسیدند. اما حالا در دوره ابراهیم رئیسی شاهد یک قدم دیگر هستیم و حرف از مذاکره با چینی هاست آن هم نه فقط در بخش سرمایه گذاری بلکه در زمینه ساخت مسکن.»
ستاریان با اشاره به اینکه سرعت چینی‌ها در ساخت مسکن احتمالا برای دولت مهم بوده، توضیح می‌دهد: «سرعت ساخت مسکن چین اگر بالا است، دلیلش این نیست که چینی‌ها تند می‌سازند و ایرانی‌ها کند. بلکه ساخت مسکن یک زنجیره چندین حلقه‌ای است. از طراحی تا مصالح ساختمانی و نحوه تکنولوژی و سیستم ساخت مهم است و چین با داشتن چنین امکاناتی توانسته سرعت ساخت را بالا ببرد.»
به گفته او سوال اصلی این است که آیا قرار است چین با خودش تمامی حلقه‌های زنجیره ساخت مسکن سرعتی را به ایران بیاورد؟
او توضیح می‌دهد: «اگر بخواهیم در زمینه ماشین آلات و مصالح بومی سازی کنیم ده سال طول می‌کشد. چون امکان ندارد چینی‌ها فقط با تخصص کلامی و با امکانات ما بتوانند همان کیفیت و سرعت ساخت مسکن‌های کشور خودشان را اجرایی کنند. اگر بخواهند هم تمامی تجهیزات و امکانات را بیاورند که ناممکن است. هزینه خیلی بالایی طلب می‌کند که از پس بودجه‌های دولتی بر نمی‌آید و برای مردم بسیار گران تمام می‌شود.»
بیشتر بخوانید: هیچ مسکنی تا پایان سال ۱۴۰۰ توسط دولت به بهره‌برداری نمی‌رسد
به گفته ستاریان اکنون اینکه ورود انبوه سازان چین به ضرر سازندگان داخل است در درجه دوم اهمیت دارد و درجه اول امکان تحقق چنین تصمیمی است. «ما در مقوله اینکه سازمندگان داخل به خطر می‌افتند مشکلی نداریم چرا که مگر تا الان این سازندگان به نفع مردم و قیمت مصرف کننده کار کردند؟ اگر مشکل مسکن جامعه حل شود مهم نیست به دست چه کسی ساخته شده، اما مساله اینجاست که با این طرح‌ها نه مشکل مردم حل می‌شود و نه اساسا این طرح‌ها به سرانجامی می‌رسند.»
این کارشناس مسکن پیش بینی می‌کند: «در حال حاضر نیمی بیشتر از مشکلات خانوار‌ها تامین مسکن است و به نظر نمی‌رسد طیرح مسکن ملی هم حالا فارغ از سازنده‌اش به کمک مردم بیاید. برای حل مساله مسکن اولین قدم ثبات اقتصاد کلان است که در حال حاضر با آن بسیار فاصله داریم. اما اگر به فرض دولت این طرح یک میلیون مسکن سالانه را هم عملی کند، در ۶ سال اول شاهد تورم فزاینده مسکن به واسطه ساخت این خانه‌ها خواهیم بود و بعد از ۶ سال احتمالا افزایش قیمت متوقف شود، ولی باز هم قدرت خرید مردم در هر سطح قیمتی به ثبات اقتصاد کلان بستگی دارد.»
